Komentarz synoptyka: 12.11.2022

Nieco dłuższemu weekendowi towarzyszyć dzisiaj i jutro będzie, pochmurna, lecz na ogół bez opadów aura, z licznymi mgłami i zamgleniami, podkreślającymi jesienny charakter pogody, skłaniającej do refleksji nad przemijającym czasem – jeszcze niedawno słonecznie i upalnie, a dzisiaj… Słabych opadów deszczu lub mżawki można spodziewać się można w północno wschodniej połowie kraju, gdzie zaznaczać się będzie wpływ zafalowanego frontu. Na południu kraju możliwe przejaśnienia. Temperatura nie przekroczy 10-12℃, i 12-14℃ na południu, a słaby lub umiarkowany wiatr nie obniży zbytnio temperatury odczuwalnej.

Południowe i centralne obszary kontynentu objęte są zasięgiem wyżu, z ciśnieniem w centrum rzędu 1040 hPa nad Czechami. Charakterystyczna jego cechą jest elipsoidalny kształt, z osią wielką rozciągającą się od Morza czarnego po Półwysep Skandynawski i tendencją do rotacji. W jej efekcie przyjmie położenie południkowe, przemieszczając się jednocześnie na północny wschód. Od położenie centrum wyżu i ułożenia jego elipsoidalnej osi zależeć będą kierunki wiatru, w słabogradientowym polu ciśnienia można oczekiwać występowania mgły lub zamglenia, które mogą utrzymywać się przez większą część doby.

Kolejny jesienny epizod wyjątkowo ciepłej pogody zawdzięczamy obserwowanemu na mapach środkowej troposfery układowi pól geopotencjału 500 hPa i temperatury na poziomie 850 hPa, umownie nazywanemu układem Omega, z racji podobieństwa do greckiej litery Ω. Na mapie ECMWF https://charts.ecmwf.int/products... wyraźnie zaznacza się grzbiet fali znad Niemiec po Skandynawię i doliny fali nad Atlantykiem i Bałkanami. Na grzbiecie fali wynoszona jest na północ masa ciepłego i wilgotnego powietrza polarnego morskiego. Stąd duże zachmurzenie i słaba widzialność w tym jesiennym wyżu, który może być nazywany „zgniłym”.

Warto spojrzeć również na pionowe przekroje atmosfery – diagramy aerologiczne w jego obszarze, np. z Wrocławia weather.uwyo.edu/cgi-bin/sounding... . Potężna inwersja osiadania w warstwie od około 1 do 5 km i silna inwersja z wypromieniowania w warstwie przyziemnej daje niewielka nadzieję na rozpogodzenia, podobni jak również w Legionowie weather.uwyo.edu/cgi-bin/sounding...

JAKA POGODA TOWARZYSZYŁA WYDARZENIOM SPRZED 104 LAT?

Gdy w nocy z 6 na 7 listopada 1918 r. powstał w Lublinie Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej z Ignacym Daszyńskim na czele, w Warszawie i Krakowie zanotowano 6 listopada maksymalną temperaturę tego miesiąca (w Warszawie 15,2°C, w Krakowie 16,1°C. Gdy 22 listopada tegoż roku Józef Piłsudski obejmował urząd premiera Naczelnika Państwa, w Warszawie i Krakowie zanotowano listopadowe minima temperatury (w Warszawie –7,8°C, w Krakowie dzień później –9.2 °C).

11 listopada, dzień przejęcia w 1918 r. naczelnego dowództwa wojsk polskich przez Józefa Piłsudskiego, został przywrócony uchwałą Sejmu w 1989 r. jako Narodowe Święto Niepodległości. W ludowej tradycji dzień ten obchodzony jest jako Dzień Św. Marcina. Zachowały się liczne tradycje i przysłowia i prognostyki, w tym nawiązujące do zbliżającej się już zimy: „Gdy Marcin w śniegu przybieżał – będzie po pas całą zimę leżał”, „Jeśli na Marcina sucho, to Gody (Boże Narodzenie) z pluchą”, „Św. Marcin jedzie na białym koniu”.
Ten prognostyk pogody na Boże Narodzenie sprawdzimy za kilka tygodni, oby to było tylko ludowe porzekadło.

Ryszard Klejnowski

12 listopada, sobota, 316 dzień 2022 roku; 7:30