Komentarz synoptyka: 2023-05-15

Tegoroczni „trzej ogrodnicy” okazali się łaskawi dla rolników i sadowników, nie wystąpiły przymrozkowe noce, można więc liczyć na obfite zbiory, tym bardziej że „Zimna Zośka” obiecuje obfite opady, niestety jednak ze znacznymi spadkami temperatury Nie będą to jednak wartości zagrażające wegetacji roślin Dzisiaj czeka nas pochmurny dzień z postępującymi od południa kraju opadami deszczu, miejscami intensywnymi, lokalnie możliwe będą też burze z gradem. Temperatura obniży się przeciętnie o około 10°C i nie przekroczy 14-17°C, tylko na północnym wschodzie wyniesie jeszcze dzisiaj 18-20°C. Umiarkowany wiatr powieje ze zmieniających się kierunków, we wschodniej połowie kraju z południowego wschodu, w zachodniej z północy i zachodu, w zależności od położenie centrum wędrownego niżu. Nie wpłynie znacząco na temperaturę odczuwalną. W czasie burz może być porywisty.

Tak radykalną, po ciepłym i pogodnym weekendzie, zmianę pogody przynosi wędrujący z południa kontynentu małej skali układ niżowy. Już wczoraj dał osobie znać na południu kraju zachmurzeniem i opadami deszczu. W ciągu dnia jego centrum przemieści się nad centralnymi regionami kraju nad Bałtyk i dalej nad Zatokę Botnicką, gdzie wejdzie w strefę cyrkulacyjną niżów okołopolarnych. Ze względu na znaczną dynamikę procesu, nie jest prostym zadaniem opisanie przebiegu pogody w poszczególnych regionach kraju. Bieżące położenie stref zachmurzenie i opadów można więc śledzić na zdjęciach satelitarnych pl.sat24.com/pl i zobrazowaniach radarowych awiacja.imgw.pl/mapy-radarowe/ a prognostyczne warunki pogodowe na uaktualnianych co 6 godzin mapach i meteorogramach modelu UM.

Zdjęcia satelitarne i mapy prognostyczne pokazują, że na froncie ciągnącym się od Skandynawii po północne wybrzeża Afryki formuje się nad Półwyspem Apenińskim kolejne zafalowanie, małoskalowy niż, którego układ cyrkulacyjny na południu kraju zaznacza się już na południowym skraju naszej mapy prognostycznej. Związane z nim opady pojawią się już jutro w południowych regionach, a w nocy z wtorku na środę dotrą do centrum. W środę od zachodu rozbudowywać się będzie klin wyżowy, opady występować będą głównie we wschodniej połowie kraju, w drugiej połowie tygodnia powrót cieplejszej aury.

Przyczyną sprawczą południkowej wędrówki niżów jest rozciągająca się południkowo od Półwyspu Kola po północne wybrzeża Aryki zatoka w środkowej troposferze. Obrazuje to prognostyczna mapa TB500 hPa z izotermami TB850 hPa ECMWF: charts.ecmwf.int/products/medium-z500-t850?base_time=202305141200&projection=opencharts_europe&valid_time=202305150300 . Zróżnicowanie termiczne mas powietrza między zachodnią a wschodnią strona zatoki determinują rozwój procesów fronto- i cyklogenetycznych w jej obrębie.

„ZIMNA ZOŚKA” w PRZEKROJU LAT WIELU

15 dzień maja to data, po której ogrodnicy i sadownicy nie powinni obawiać się znaczących spadków temperatury i przygruntowych przymrozków (czasami się to jednak zdarzało). Jak to było dawniej, na przykład w latach 1951-2016, możemy prześledzić na podstawie danych z kilku stacji synoptycznych IMGW. W zestawieniu poniżej podano temperaturę minimalną zmierzoną w klatce meteorologicznej 2 m nad poziomem gruntu (przy gruncie mogła być ona znacząco niższa) oraz w nawiasie rok wystąpienia: Łeba -2,2℃ (1980), Suwałki -0,9℃ (1978), Warszawa +1,2℃ (2004), Wrocław -1,0℃ (1980), Kraków, -1,1℃ (1986), Lesko -3,4℃ (1980).
15 dzień maja bywał również gorącym, czyli z temperaturą równa i wyższą od 25°C . Na tych samych stacjach zanotowano następujące wartości temperatury maksymalnej: Łeba +24,7℃ (1985), Suwałki +27,1℃ (1975), Warszawa +29,8℃ (1997), Wrocław +29,℃5 (1997), Kraków +29,8℃ (1997), Lesko +28,1℃ (1997).

Na podstawie analizy temperatury w stuleciu 1881-1980 stwierdzono, że w 95 przypadkach zaobserwowano istotne ochłodzenia występujące w okresie od 1 do 25 maja. Ustalono, że największe prawdopodobieństwo znacznego ochłodzenia występuje między 10 a 17 maja. Nie należy tego zjawiska traktować jako anomalię pogodową czy efekt zmian klimatu, lecz jako przejaw procesów atmosferycznych, ściśle związanych z czynnikami helio- i geofizycznymi.

Ryszard Klejnowski

15 maja, piątek, 135 dzień 2023 roku; 07:20