Komentarz synoptyka: 2023-06-03

Wczoraj mogliśmy obserwować przejście przez cały kraj z północy na południe frontu chłodnego, były wszystkie charakterystyczne objawy - przed frontem wzrosła prędkość wiatru, a kierunek zmienił się na NW, po froncie wrócił na N i NE; nastąpił spadek i wzrost ciśnienia; pojawiły się zakrywające niebo chmury Stratocumulus (kłębiasto-warstwowe) i Altostratus (średnie warstwowe). Zabrakło jedynie wyczekiwanego deszczu, może gdzieniegdzie wystąpiła „przelotna mżawka” jak to określają niedouczeni prezenterzy i redaktorzy medialni. Takie bezopadowe przechodzenie frontu rozdzielającego poszczególne „oczka” wyżu jest charakterystyczne dla sytuacji blokady antycyklonalnej, której doświadczamy od ostatniej dekady maja, gdy zakończyły się opady niżowe.

Zasadniczym rysem mijających i przyszłych dni jest występowanie cyrkulacji typu „omega” w porównaniu do czysto zachodniego napływu i wędrówki kolejnych niży i ich frontów z zachodu. W cyrkulacji Ω, gdy oś grzbietu fali przebiega na zachód od Polski powietrze napływa z północnego wschodu, znad Skandynawii lub Morza Białego i północnej Rosji. Gdy oś wyżu przyjmuje położenie równoleżnikowe, a centrum lokalizuje się nad Anglią i okolicami oraz Skandynawią, w tej sytuacji napływ jest ze wschodu lub północnego wschodu lub nieznaczny, ale z północy w pobliżu osi wyżu.

Jak jest przyczyna takiego uporczywego utrzymywania się jednego typu pogody ? Aby odpowiedzieć na to pytanie należy spojrzeć na temperaturę podłoża, czyli oceanu, oblewającego od zachodu i północy Europę. Teraz, mimo wysokiego Słońca w okresie wiosny dalej wschodni Atlantyk powyżej 50 równoleżnika ma 15 i mniej stopni, powyżej 60 równoleżnika jedynie 10 i mniej stopni. Morze Północne oraz centralny i południowy Bałtyk to jedynie 12-10 stopni (www1.wetter3.de/fax_dt.html ). Masy powietrza napływające z bardziej północnej części Atlantyku, są więc zdecydowanie chłodniejsze od wygrzewającego się każdego dnia lądu do 20-25 stopni. Nad chłodnym podłożem masy łatwo osiadają, tworzy się inwersja wyżowa blokująca rozwój chmur tylko do formy niskiego Stratocumulusa.

Należy zwrócić uwagę, że im chłodniejsze morze oraz im większy kontrast miedzy morzami a lądem, tym mniejsze zasoby pary wodnej oddawane są z morza powietrzu. Pamiętajmy o znacznym zróżnicowaniu możliwości pochłonięcia pary wodnej przez powietrze, masa o temperaturze 0 stopni może wchłonąć około 4 g/kg powietrza, masa o temperaturze 30 stopni wchłonie ponad 30 g/kg. Tak więc nad chłodnymi wodami do powietrza dostaje się niewiele pary, a brak konwekcji nie wznosi jej wyżej i nie daje możliwości tworzenia się chmur średnich. Napływająca nad cieplejszy ląd masa znad chłodnego morza jest sucha, nie tworzą się w niej chmury, zamglenia czy mgły i w ciągu nocy łatwo dochodzi do spadku temperatury, amplituda dobowa sięga 15, a nawet 20 stopni.

Dzisiejszej nocy przymrozki wystąpiły według prognoz naszego modelu nad obszarami Pomorza, północnej Wielkopolski oraz Wyżyny Siedleckiej, dane ze stacji automatycznych mówią o -1.1 stopniu w Miastku (Pomorze), dane o temperaturze minimalnej w klatce pomiarowej na 2 metrach i przy gruncie na 5 centymetrach podawane są w depeszach Synop z godziny 06 UTC, czyli z 8 czasu urzędowego, wówczas będzie można ocenić jaki zasięg miały zapowiadane i ostrzegane przymrozki.

Znaczny obszar adwekcji chłodu objął cały Bałtyk i okolice, sięgnął za frontem do Czech i Słowacji oraz zachodniej Ukrainy. Front ustabilizuje się na południe od tego obszaru, będzie się ciągnął od Pirenejów przez Alpy, Węgry, Rumunię i wschodnią Ukrainę. Bardziej na południe codzienne występowanie skupisk chmur Cumulonimbus z opadami przelotnymi i burzami, na północ od frontu dalej wyżowo i sucho. Dopiero we wtorek nasze prognozy mówią o utworzeniu się na froncie zafalowania, a potem niewielkiego niżu, który może przynieść deszcz na południu i wschodzie kraju, może też i w centrum, ale nie na północy kraju. Dokładniejsze informacje zawarte będą w kolejnych prognozach liczonych co 6 godzin, z terminów 00 i 12 UTC liczone są na 120 godzin – dostępne z zakładki mapy.meteo.pl/

Maciej Ostrowski, 3 czerwca 2023; 07:55