Komentarz synoptyka: 2023-08-16

Wczoraj termometry pokazały ponad 35 stopni- maksimum zanotowane na stacji w Ostrołęce to 35,7 stopnia, na 21 stacjach polski wschodniej i centralnej było ponad 33 stopnie, a poniżej 30 stopni tylko na samym wybrzeżu i na stacjach w górach i na pogórzach. Pamiętajmy też o silnym nagrzewaniu się tworów cywilizacji miejskiej, południowe ściany, chodniki, place i asfaltowe jezdnie, a także wnętrza samochodów osiągają temperaturę czasem powyżej 45 stopni, warto wcześniej o tym pomyśleć, zasłonić okna czy szyby i nie wystawiać dzieci czy zwierząt na pełne słońce. Oglądając transmisje z defilady zastanawiałem się, czy żołnierze powinni mieć przy takich warunkach zasłonięte twarze hełmami, kominiarkami i goglami?

Po upalnym dniu w godzinach wieczornych pojawiła się nad Dolną Odrą i Pomorzem Zachodnim strefa zachmurzenia konwekcyjnego w formie kolistego zespołu chmur Cb, pokrytych kowadłem z cirrusów, z tych chmur wystąpiły liczne burze, o godzinie 03 konwekcja osiągnęła maksimum, rejestrowano przez system PERUN powyżej 1000 wyładowań na 10 minut awiacja.imgw.pl/mapa-burz-rad/burzrad_p.html . Podobnie jak przedwczoraj burze te wędrowały na NE, wychodząc w nocy nad Bałtyk, ale pasmo frontowe dalej ciągnie się na SW, jego ruch prostopadle do zalegania pasma jest nieznaczny, a wchodząc znad Pomorza nad wygrzane tereny środkowej Polski konwekcja wyraźnie się osłabia.

W pozostałej, zdecydowanej większości obszaru kraju także dzisiaj bez istotnego zachmurzenia, więc i bez opadów i burz, a na pogodnym obszarze centralnej i wschodniej części kraju szybki wzrost temperatury do poziomu w ciągu dnia nieco niższego (o 2-3 stopnie) jak wczorajszy. W takie upalne dni powinniśmy zwracać uwagę na prognozowaną w naszym modelu temperaturę podłoża, dokładną prognozę temperatury maksymalnej możemy uzyskać z podstrony serwisu mapy.meteo.pl/ .

Dla przykładu powiększając maksymalnie dzisiejszą mapę prognozowanej temperatury podłoża możemy zauważyć, że system prognozuje tą temperaturę aż na wysokości ponad 40 stopni miedzy Ciechanowem a Pułtuskiem. Jeszcze wyższe wartości przekraczające 42 stopnie prognozowane są między Turkiem a Kołem. Temperatura podłoża zależy od właściwości terenu, a w tym wilgotności i pokrycia roślinnego, nasz model okresowo pobiera takie dane i w wyniku obliczeń prognozuje podane wyżej ekstremalne wartości. W rzeczywistości silne nagrzanie podłoża, nawet przy ciszy, skutkuje oderwaniem się termika wygrzanego powietrza, który wznosi się wyżej, a na jego miejsce napływa powietrze z otoczenia i nieco wyższych warstw, co wyraźnie zwiększa turbulencyjność atmosfery oraz zmniejsza poziom temperatury maksymalnej.

Na dzisiejszych mapach prognostycznych zauważyć można także istnienie i wzmacnianie się linii zmiany wiatru z S i SW na NW i N. To zjawisko widoczne jest na mapie prędkości i porywów wiatru w godzinach popołudniowych i wieczornych, od Zatoki Gdańskiej przez Toruń, Kutno, Leszno po Legnicę. Ten „suchy” front zaowocuje pojawieniem się późnym wieczorem i w nocy ogniska burzowego (superkomórki) między Koninem a Kaliszem oraz zdecydowanie aktywniejszego zespołu konwekcji nad Sudetami, który w nocy i jutro rano utrzyma aktywność i dryfować będzie na północ, w kierunku Dolnego Śląska, Ziemi Lubuskiej, zachodniej Wielkopolski i Pomorza. W górach i na pogórzach Sudetów możliwe silne burze z gradem i szkwałowymi porywami wiatru. Kolejne prognozy pokażą jaki będzie rozkład terytorialny tych burz, możliwe że układać się będą w linie nawałnic, a zawsze w obszarze centrum komórki burzowej należy spodziewać się gwałtownego deszczu, czasem z gradem i lokalnego uderzenia szkwałowego wiatru.

Poza systemem konwekcyjnym wychodzącym znad Sudetów pojawi się też w nocy sporo miejsc z zanikającymi opadami pochodzenia konwekcyjnego, ale już bez burz, napłyną ze Słowacji i wystąpią w południowo wschodniej części kraju, kierując się do centrum, aż po Mazowsze. Rozproszone zjawiska konwekcyjne, zależne od właściwości wilgotnościowych i termicznych terenu najlepiej obserwować na rozpoznaniach radarowych, radary polskie przywołujemy w prawie każdym komentarzu, warto spoglądać też na czeskie, sięgające nad nasz Śląsk Dolny i Opolski www.chmi.cz/files/portal/docs/meteo/rad/inca-cz/short.html - tutaj poza pokazaniem położenia i przekroi ech radarowych podawana jest półgodzinna prognoza ruchu echa.

Maciej Ostrowski, 16 sierpnia 2023; 07:45