Komentarz synoptyka: 2023-10-03

Na długim froncie polarnym widocznym na animacjach z satelity MSG dostępnych z www.chmi.cz/files/portal/docs/meteo/sat/data_jsmsgview.html, biegnącym aktualnie od Skandynawii przez Morze Północne, południe Anglii, Zatokę Biskajską, hiszpańską Galicję na Ocean między Azory a Maderę, widać dwa miejsca, gdzie gwałtownie rozwija się konwekcja – jedno w formie czapy dojrzałego niżu nad Morzem Północnym, drugie na wschód od Wysp Azorskich na pozycji 33N/24W. Animacja AIRMASS pozwala na dojrzenie istotnego zróżnicowania termicznego chłodniejszej masy za frontem, nad Atlantykiem na wysokości południowej Anglii, w porównaniu z masą na południu, zalegającej też nad kontynentem. Klin ciepłego powietrza rozciąga się od północy Afryki przez Półwysep Iberyjski, Włochy, Francję, Niemcy aż po kraje Europy środkowej, w tym i Polskę i sięga aż po Estonię i Zatokę Fińską.

Wyżej, nad tymi układami przy podłożu widać aktywny prąd strumieniowy, wschodnia gałąź ma kierunek z SW na NE, prędkość do 120kt (220 km/h) wieczorem będzie już nad Danią i środkowymi Niemcami, awiacja.imgw.pl/significant-europejski/ , gałąź zachodnia płynie prosto wzdłuż 50-55 równoleżnika z podobna prędkością w osi, tak więc klin ciepła będzie szybko wypierany na wschód i wejdziemy do aktywnej cyrkulacji zachodniej. Dalsze prognozy mówią, że w drugiej części tygodnia nad Europą przechodzić będą z częstotliwością raz na dwa dni istotne układy niżowe działające na stan pogody w zachodniej i północnej części kontynentu, ale też i na Polskę. Przez następne dni w naszym kraju przemiennie będziemy mieli do czynienia z szybkim przemieszczaniem się niżu i frontu jednego dnia (już od tej nocy z wtorku na środę), kolejnego dnia z tworzeniem się wędrownego wyżu, z poprawą pogody i uspokojeniem wiatru, który szybko ustępować będzie następnemu niżowi z frontem (we czwartek w nocy), huśtawka powtórzy się jeszcze raz w sobotę i niedzielę.

Na dzisiejszych mapach prognostycznych MetOffice www.metoffice.gov.uk/weather/maps-and-charts/surface-pressure/ przygotowanych na najbliższy wieczór i noc przewiduje się aktywny rozwój niżu znad Morza Północnego, który szybko przeleci nad środkowy Bałtyk pogłębiając się za dobę do 982 hPa nad południem Finlandii. Taki aktywny proces wynika z działania prądu strumieniowego, który w uproszczeniu mówiąc „odsysa” powietrze znad fali frontowej, co sprzyja silnemu rozwojowi chmur (konwekcyjnych lub warstwowo-opadowych tak zwanej czapy niżu) co powoduje spadek ciśnienia w centrum układu i aktywność frontu. Synoptycy angielscy prowadzą przez Niemcy i Polskę oraz Bałtyk główny front chłodny, przed nim linię zbieżności (linię szkwałów), a zaraz za nim front okluzji chłodnej.

Nasz model UM doskonale zobrazowuje ten szybki ruch w atmosferze, dzisiaj jeszcze w centrum i na wschodzie kraju mieć będziemy prawie letni dzień, ale z narastającym wiatrem południowym i zwiększaniem się zachmurzenia wysokimi cirrusami, pojawiać się mogą też na nizinach chmury średnie falowe, towarzyszące prądowi strumieniowemu. Już wieczorem od Saksonii i Brandenburgii wejdzie nad Ziemię Lubuską i Legnicka zgrubienie frontu chłodnego, z dwu-trzygodzinnym umiarkowanie intensywnym deszczem i możliwa burzą. Pasmo frontowe bardzo szybko w czasie nocy przejdzie na wschód kraju, po drodze słabnąc i tracąc potencjał burzowy, nad ranem front będzie już poza wschodnimi granicami.

W obszarze frontu wzrost prędkości wiatru i zmiana na kierunek zachodni, przy samym przejściu frontu z burzą porywy nad wyżynami i górami powyżej 20 m/s, potem obszar porywistego wiatru obejmie cały kraj, nad Bałtykiem zachodni sztorm, na Pomorzu i Mazurach porywy do 18-22 m/s, w pasie nizin do 13-17 m/s. Jednocześnie z przejściem frontu i opadami deszczu lub burzą zaobserwujemy gwałtowny spadek temperatury, z dzisiejszej w ciągu dnia sięgającej do 23-25 stopni do 15, a nawet 13 stopni na obszarze północnego i centralnego pasa kraju. Jednocześnie odczujemy też ochładzający wpływ silniejszego, porywistego wiatru – tak więc dzisiejszym darowanym dniem żegnamy bardzo ciepły wrzesień i przechodzimy do aktywnych i dynamicznie zmiennych pogód jesiennych października.

Maciej Ostrowski, 3 października 2023; 07:25