Komentarz synoptyka: 2024-08-19

W poprzednich dniach zachodził w atmosferze nad Europą środkową powolny proces przechodzenia niewielkiego układu niżowego na froncie, który znad Czech i Saksonii wchodzi nad obszar Dolnego Śląska i Ziemi Lubuskiej, poprzedza ten układ widoczny na zdjęciach satelitarnych w postaci owalnych skupisk chmur konwekcyjnych przykrytych wspólnym kowadłem chmur wysokich obejmujących w ciągu mijającego wieczora i nocy południowy zachód Polski. Daleko przed frontem (po jego wschodniej stronie) powstawały liczne, ale odrębne mniejsze twory chmur konwekcyjnych (może i superkomórki) tworzące się w czasie upalnego dnia, aktywne też wieczorem i w pierwszej części nocy, z licznymi burzami. Położenie i ruch oraz stan rozwoju takich zespołów możliwy jest do obserwowania przez stale prowadzone obserwacje radarowe z sieci już 10 polskich radarów meteo (doszedł w Użrankach na Mazurach i na Górze Św. Anny na Śląsku Opolskim). Link do nowej strony meteo.imgw.pl/dyn/index.html#group=radar&param

Dzisiaj dalej front chłodny związany z tym niżem przechodzić będzie do centralnej części kraju, a także chwiejna konwekcyjnie masa będzie zalegać w południowej części Polski, bowiem od Bałtyku i Danii nasuwać się będzie nad NW kraju wędrowny układ wyżowy. Prognostyczne położenie frontu najlepiej obserwować w naszym modelu na mapach „temperatura + linie prądu”, tutaj ciągłe linie zakończone strzałkami pokazują przemieszczanie się mas powietrza w najniższej warstwie atmosfery, a jednocześnie kolory pokazują temperaturę, jest to możliwe w starej wersji. Na mapach kreślonych przez synoptyków położenie frontu sygnalizowane jest kolorami lub oznaczeniami graficznymi i zależnie od ośrodka może być różne.

Tak więc dzisiaj nad centrum i południem kraju, mniej więcej wzdłuż linii Zielona Góra, Poznań, Płock, Ostrołęka, Białystok, przechodzić będzie skupisko opadów i burz na fali frontowej, obecnie jest nad południową Wielkopolską i częścią Dolnego i Opolskiego Śląska. Także bardziej na południe od tego toru panować będzie „wczorajszy” typ pogody, z dość wczesnym rozwojem konwekcji i tworzeniem się drobniejszych skupisk, linii czy innych form zespołów chmur Cb. Oczywiście wewnątrz takiego obszaru pojawiają się w marę „dojrzewania” chmur Cb wyładowania, gwałtowne opady (oberwania chmur) połączone ze szkwałem.

Szczególną uwagę i wzmożoną obserwację radarową powinno skupiać się na rejonie Beskidów, Tatr i Podhala oraz małopolski w rejonie Krakowa i Tarnowa. Do godzin wieczornych i pierwszej połowy nocy model przewiduje wyparcie zjawisk konwekcyjnych za wschodnią granicę, ale w rejonie południowego Mazowsza ma pozostać zespół komórek konwekcyjnych (o średnicy 60-80 km), który zawiruje w lewo w ciągu nocy i jutro rano działać będzie nad Warszawą i okolicami. Z drugiej strony wielokrotnie obserwuję na radarach i naocznie pokaźne, rozbudowane chmury Cb, które „wysychają” nad suchym i wygrzanym podłożem zabudowanego miasta i jego przedmieściami.

Od godzin popołudniowych ta masa powietrza będzie wypierana nad południowy wschód kraju. Na uwolnionym od zachmurzenia konwekcyjnego obszarze stopniowy rozwój inwersji wyżowej, a pod nią powstawanie licznych chmur Cu, bezopadowych. Letnie pogody w obszarze nawet słabego wyżu to niebo z cumulusowym, podinwersyjnym zachmurzeniem rozwijającym się i występującym w godzinach południowych i popołudniowych. W obszarach o większym nasączeniu poprzednimi opadami oraz o urozmaiconej rzeźbie podłoża – w tym przypadku to Wielkopolska i Kujawy oraz częściowo północne Mazowsze zachmurzenie może być okresami większe, a nawet całkowite chmurami kłębiasto warstwowymi. W miarę wchodzenia jutro nad obszar północnej Polski centrum tego wędrującego wyżu (ale też i jego osłabiania) utrzymywać się będzie ten sam typ letniej pogody, z przesunięciem opisanych stref ku SE.

Zwiększony gradient ciśnienia na skraju nasuwającego się wyżu spowoduje, że na północ od wspomnianej linii, początkowo na zachodzie i północy kraju prędkość północnego wiatru wzrośnie do umiarkowanej, z porywami miejscami do 12 m/s, a szczególnie na Mazurach, Podlasiu i Mazowszu porywy wiatru z NW przekraczające 14 m/s. Wieczorem i w nocy już uspokojenie, ale jutro, w ciągu dnia wiatr skręci na NE, ale będzie słabszy jak dzisiaj. Wyparcie w ciągu dzisiejszego dnia upalnej i parnej masy powietrza wyraźnie poprawi komfort termiczny, na północy i pojezierzach będzie dzisiaj maksymalnie 21-22 stopnie, w pasie centralnym na zachodzie 23, w centrum i na wschodzie 25 stopni. Jedynie na SW jeszcze 26-28 stopni. W obszarach, gdzie opad będzie istotniejszy zaobserwujemy znaczny spadek temperatury, nawet o 5-8 stopni w porównaniu do okresu przed opadem.

Dynamiczna zmiana pogody w postaci przechodzenia fali na froncie ze zjawiskami konwekcyjnymi trudna jest do prognozowania przez modele numeryczne. Obserwujemy znaczne zmiany w kolejnych edycjach prognoz, głównie dotyczące lokalizacji i toru przemieszczania się zespołów chmur konwekcyjnych, a z tego intensywności opadu (burzy). Na meteorogramie miejscowości intensywność może być gwałtowna, a w rzeczywistości chmury Cb pójdą nieco inna droga czy ominą rozgrzane miasto. Po zapoznaniu się z prognoza numeryczną powinniśmy spoglądać na radar i stosując wiedzę zdobytą poprzez czytanie wieluset komentarzy już samodzielnie oceniać, czy nie zbliża się do naszego miejsca centrum burzy czy nawet zespół kilku burz. Wówczas spodziewać się należy i intensywnego opadu, szkwału i oczywiście wyładowań, warto swoje zamiary dostosować do pogody !

Maciej Ostrowski, 19 sierpnia 2024; 07:30