Komentarz synoptyka: 2024-09-12

Przed nami kilkudniowa, gwałtowna zmiana aury z gorącej, upalnej i suchej na chłodną, z dużym zachmurzeniem, intensywnymi opadami i burzami, silnym i porywistym wiatrem.

Zdjęcia satelitarne: www.sat24.com/pl-pl/continent/eu/hd pokazują intensyfikacje procesów fronto- i cyklogenezy nad Atlantykiem, zachodnią częścią kontynentu i Morzem Śródziemnym. Pofalowany front chłodny, związany z niżem nad Morzem Norweskim rozciąga się od Półwyspu Skandynawskiego, przez Polskę, od Zatoki Gdańskiej po Dolny Śląsk i dalej nad Alpy i Zatokę Genueńską, Pireneje i dalej nad północny Atlantyk. Nad wschodnimi regionami kontynentu dominuje regenerujący się wyż rosyjski, który hamuje wschodnią migrację nie tylko wspomnianego wyżej frontu nad Polską, lecz również zanikającego nad Białorusią i Ukrainą frontu, który przedwczoraj przemieszczał się nad nami.

Szeroka strefa frontu dzieli obszar naszego kraju na dwie strefy z diametralnie różną pogodą. We wschodniej połowie kraju dominować będzie małe lub umiarkowane zachmurzenie z temperaturą rzędu 22-24°C, nad zachodnią dużemu zachmurzeniu towarzyszyć będą opady deszczu, miejscami intensywnymi, głównie o charakterze ciągłym, szczególnie w pasie od Dolnego Śląska i Opolszczyzny po Zatokę Gdańską. Tam też będzie znacznie chłodnej – od 13 do 15°C. Jutro strefa opadów związanych z falą w rejonie alpejskim nieznacznie przemieści się na wschód, by w sobotę ponownie powrócić nad zachodnie regiony. Jednocześnie od południa nasuwać się będą zachmurzenie i opady zatoki związanej z tak zwanym niżem genueńskim, mogącym przynieść intensywne i obfite opady deszczu, mogące powodować istotne zagrożenia powodziowe.

Taki rozwój sytuacji synoptycznej nad kontynentem jest wynikiem przebudowy pól geopotencjału w środkowej i dolnej połowie troposfery, dobrze odzwierciedlanej przez prognostyczne mapy topografii powierzchni 500 hPa. Jako przykład można przytoczyć mapy TB500 hPa obliczane przez Europejskie Centrum Średnioterminowych Prognoz Pogody (ECMWF): charts.ecmwf.int/products/medium-z500-t850?base_time=202409111200&projection=opencharts_europe&valid_time=202409121800 . Możemy na nich obserwować dwubiegunowy rozkład pola geopotencjału – układ wyżowy nad wschodnimi obszarami kontynentu i rozbudowująca się na południe, w kierunku Morza Śródziemnego zatokę związaną z niżem znad Morza Norweskiego. W perspektywie kilku najbliższych dni w zatoce powstanie „odcięty” niż, który przejmie sterowanie procesami atmosferycznymi nad południowymi i centralnym obszarami kontynentu, w tym nad naszym regionem.

W tylnej części tak ukształtowanej zatoki, za falującym frontem chłodnym napływa nad wody Morza Śródziemnego chłodne powietrze polarne morskie. Temperatura wód w północnych obszarach Morza Śródziemnego wynosi 25°C, lokalnie więcej, jest więc o kilka stopni wyższa od średniej wieloletniej. W tej sytuacji rozwijający się z fali na froncie niż nabiera energii zawartej w ciepłym i wilgotnym powietrzu nad Zatoką Genueńską i Adriatykiem. Jutro i w weekend niż przez północne Włochy i Węgry dotrze nad Słowację i Polskę, a związana z nim strefa frontowa przyniesie intensywne opady i burze, szczególne w południowych regionach kraju. W weekend i prze kilka następnych dni opadów można spodziewać się niemal w całym kraju.

Ryszard Klejnowski

12 września, czwartek, 256 dzień 2024 roku; 7:10